هرآنچه که باید درباره ساز های کوبه ای بدانید

ساز کوبه‌ای از سالیان پیش تاکنون در کشورهای مختلف نواخته شده است. سازهای کوبه‌ای با تولید ریتم‌های زیبا جایگاه ویژه‌ای را در دنیا موسیقی به دست آورده‌اند.

آن‌ها کاملاً منحصربه‌فرد و خاص می‌باشند زیرا دسته ساز کوبه‌ای جز معدود سازهایی است.سازهای کوبه ای به صورت عمده با دست یا بوسیله کوبه ها یا چکش هایی نواخته می شوند. برخی با تکان دادن و سایش به صدا در می آیند. ساز های کوبه ای به دو گروه تفسیم می شوند، گروه اول ساز هایی که توانایی ارایه چند نت را دارند مانند تیمپانی و ناقوس و ساز هایی که فقط قابلیت ارایه یک نت را دارند مانند مثلث و سنج.

در ایران سازهای دف،دایره،تنبک و دایره‌زنگی جز سازهای کوبه‌ای محسوب می‌شوند.

در کشورهای غربی، سازهایی چون پرکاشن،کاخن و درامز سازهای کوبه‌ای هستند. درامز، ساز پرمخاطب در بین جوانان، فقط توانایی نواختن یک نت را دارد.

شاید فکر کنید نواختن یک نت در سازی مثل درامز، آن را سازی خسته‌کننده جلوه دهد ولی در اصل به خاطر کنار هم قرار گرفتن چند ساز، آن را به سازی باشکوه و پرطرفدار تبدیل کرده است.

در این مقاله سعی بر این است تا شما دید کلی درباره ساز های کوبه ای پیدا کنید.

پرکاشن ساز کوبه‌ای اساسی در موسیقی

پرکاشن، جز قدیمی‌ترین ابزار و ادوات موسیقی است که در دسته ساز کوبه ای قرار دارد. به‌واسطه تکان دادن و ضربه زدن با دست صدا تولید می کند و تنوع زیادی هم دارند. گاهی، صدایی که از این سازها شنیده می‌شود، صوت خاصی ایجاد نکرده و فقط برای تولید کردن ریتم در ارکستر کاربرد دارند و گاهی نیز،از آن‌ها برای ساخت ملودی استفاده می شود.

ارتفاع و میزان صدای سازهای کوبه‌ای متفاوت بوده است و غالباً در ارکستر، در بخش انتهایی در کنار سازهای بادی قرار می‌گیرند. کاربرد اصلی سازهای کوبه‌ای برای اجرای موسیقی‌های محلی و سبک‌های کلاسیک است.

تاریخچه سازهای کوبه‌ای نشان می‌دهد که این سازها با پیدایش موسیقی “جاز” و “راک” ، رواج پیداکرده است و  همچنین عضو جدایی‌ناپذیر موسیقی می باشند.

جدیدترین ساز، ساز کوبه‌ای هنگ درام است

هنگ درام سازی است که در دسته ساز کوبه‌ای قرار می‌گیرد. این ساز توسط سیم و یا دمیدن صدا تولید می‌کنند,با ضربه‌ زدن، و یا لرزاندن قطعات ساز تولید صدا می‌کتد.

امروزه برخی از افراد از هنگ درام به‌عنوان سازی استفاده می کنند که در طبیعت آن را می‌نوازند و در مدیتیشن و ریلکسشن و در ورزش یوگا بسیار استفاده می کنند و صدای ساز کوبه ای هنگ درام با ورزش‌هایی مثل یوگا سازگاری خوبی داشته و ارامش بخش است.

ساز کوبه‌ای کاخن چیست

اصطلاح کاخن، برای سایر آلات موسیقی جعبه‌ای شکل موجود در موسیقی آمریکای لاتین و مکزیک نیز استفاده می‌شود. شکل ظاهری کاخن مشابه صندوق است.

معمولاً ، نوازنده ساز کوبه‌ای کاخن، روی ساز نشسته و با کف دست یا انگشتان دست، به صفحه جلویی ساز که تاپا نامیده می شود و  همچنین به صفحات کناری و بالایی آن ضربه می زند و تولید صدا می‌کند.

ساز کوبه‌ای تمپو چیست

تمپو ، از دو واژه “تم ” و “پو” به معنی سرعت و ضرب گرفته‌شده است. تمپو  یکی از ساز کوبه که ازنظر شکل ظاهری مشابه تنبک بوده اما شیوه نواختن و صدای آن  طبیعتا متفاوت است.

غالباً، تمپو نوازان ، این ساز را زیر بغل یا روی پا گذاشته و آن را در حالت ایستاده یا در حرکت می‌نوازند. درواقع، تمپو، ملاکی برای ارزیابی سرعت قطعه‌های موسیقی است. به‌طورمعمول، نوآموزان تمپو ، از دستگاه “مترونوم” ، برای نگه‌داشتن وزن قطعه بهره می‌برند.

تمپو از کشورهای عربی جنوب خلیج فارس، ترکیه و عراق به ایران راه پیدا کرده است.

درام پرمخاطب ترین سازکوبه ای در موسیقی است

ساز کوبه ای درامز توسط یک نوازنده و با استفاده از درام استیک نواخته می‌شود .

بسیار از نوازندگان درام، کیت مورداستفاده خود را از ترکیب استاندارد خارج کرده و با گسترش آن،طبل‌ها، سنج‌ها و قسمت‌های کوچک و بزرگ دیگری به آن اضافه می‌کنند. در برخی از سبک‌های موسیقی، استفاده از این الحاقیات لازم است.

به‌عنوان‌مثال درامرهای راک و متال گاهی از بیس‌درام‌های دوتایی استفاده می‌کنند. برخی دیگر از نوازندگان نیز اجزای اصلی درام‌ست را حذف و ترکیبی به‌مراتب کوچک‌تر از حالت استاندارد به وجود می‌آورند.

تیمبالس ها(Timbales) عضو دیگر سازهای کوبه‌ای است

اگرچه می‌توان ریشه‌ این ساز را به نسل تیمپانی های اروپا ارتباط داد ،اما درواقع تیمبال ها دو ساز کوبه‌ای فلزی است. تیمبال ها صدایی شفاف و بریده تولید می‌کنند که می‌توان آن‌ها را در تک‌نوازی‌های تیتو پونت(tito puenete) و در کنسرت های مخلتف جستجو کرد.

سازکوبه ای قدیمی ایرانی، تمبک می باشد

تمبک یک ساز کوبه‌ای است که به آن ضرب هم می‌گویند. این ساز از اجزایی با نام‌های دهانه‌ی بزرگ، تنه، دهانه‌ی کوچک، نفیر و پوست تشکیل شده است. در ساخت این ساز از چوب درخت گردو، افرا یا توت استفاده می‌کنند. تمبک‌ها را در اندازه‌های مختلف می‌سازند.

معمولا اندازه‌ی تمبکی که در ارکستر به کار می‌رود بزرگتر و تمبک‌های مورد استفاده در تک نوازی‌ها کوچک‌تر است. پوست تمبک در تک نوازی به علت حجم کوچک‌تر آن نازک‌تراست و برای ارکستر از پوست ضخیم‌تر، کهنه و عمل آمده‌ی بز یا میش استفاده می‌شود که باید در تمام نقاطش دارای قطر یکسان باشد. پوست تمبک را با چسب یا سریش بر روی لبه‌ی بیرونی دهانه‌ی بزرگ می‌چسبانند.

برای نت نویسی و نت خوانی تمبک از خط حامل سه خطی استفاده می کنند.

در تمام دنیا سازهای کوبه ای نقش بسزایی را دارند و همینطور در ایران باستان و در موسیقی سنتی از ساز های کوبه ای زیادی استفاده می شود که دف،تنبک و دایره زنگی نقش های پررنگی تری را داشتند.

در کشورهای آفریقایی نیز در قبیله های خود از سازکوبه کاخن و تومبا بیشترین استفاده را در مراسم های خاص خود می کنند.ساز های کوبه ای در کنار سازهای زهی و بادی میتواند یک ارکستر بزرگی را تشکیل دهد.

در ارکسترهای امروزی سازهای کوبه‌ای نقش پررنگی همچون سازهای بادی و سازهای زهی را دارند ، سازهای کوبه‌ای  در انواع مختلفی وجود دارد که با اکثر آن‌ها ازجمله درامز،تمپال و هنگ درام آشنا شدیم.

هنگ درام ساز جدید و امروزی است ولی تعداد آن‌ها متأسفانه بسیار کم است.سازهای کوبه‌ای ریتم‌ها را کنترل می‌کند و سایر سازها ریتم را از آن‌ متوجه می‌شوند.